Ayın yeni dinamikleri
Ay'ın 2000'lerin sonunda tekrar gündeme gelmesinde birkaç dinamik var:
- Yeni jenerasyon füzyon reaktörlerinde kullanılması beklenen Helyum-3'un ayda bulunması
- Ayın kraterlerinde su buzunun bulunması
- Aydan dünyaya transfer edilebilecek güneş enerjisi üretimi,
- Ayın diğer gezegenlere yolculuk için platform veya "ara koloni" olarak kullanılabilmesi ve
- -Ama kesinlikle sonuncusu değil insanlık - Dünya için bir tür "yedekleme" mekanizması sunması.
Medyada yansımalar
Eğilimin yoğunluğunu tartmak için isterseniz popüler kültürde bir geziye çıkalım:
- 2009'da Duncan Jones ("Space Oddity" şarkısının yazarı David Bowie'nin oğlu) tarafından yönetilen "Moon" filmi
- 2011'deki üçüncü Transformers filminin bir kısmı ayda geçen "Dark of the Moon" filmi
- 2011'de best-seller yazarı Frank Schaetzing'in ayda geçen "Limit" adlı romanı
- Mayıs 2012'de "konvansiyonel" yöntem ile uzaya çıkan Örümcek Adam'ın dergi kapağında arka planda ay ile poz vermesi...
Bilimsel aktivitivelere bakarsak 2004'den itibaren ABD başta olmak üzere Japon, Çin, Hindistan ve Avrupa Uzay ajanslarının gönderdiği prob'lar son dönemdeki en önemli hareketliliği oluşturuyor. Ama belki de bunlardan daha önemlisi özel sektörün de artık aya yönelik sıcak bakmaya başlaması. Google'un X Prize ile birlikte başlattığı "Google Lunar X Prize" bu konudaki en sıcak girişim. 2015 yılına kadar aya gidecek ve belli kriterleri karşılayacak ilk özel şirkete 30 milyon ABD doları vaad eden bu yarışmanın iddaalı ekiplerinden Moon Express gibi şirketler artık ayı ekonomik olarak iş yapılabilecek bir yer hale getirmeye çalışıyorlar.
Türkiye'nin Ay Altyapısı
Türkiye ise Uzay Kampı Türkiye'ye sahip, ortaöğretimde uzaya yer vermeye başlamış (Doğa Koleji Uzay ve Astronomi derslerini zorunlu hale getirdi, Kültür2000 Koleji NASA Ames Merkezi'nin 2012 Uzay Yerleşimi Tasarım Yarışması'nda Özel Onur Ödülü aldı, Özel Sezin Okulu Fütürist Senaryo Yarışmalarında uzayda yaşam ile ilgili senaryolar geliştiriyor), Türk Hava Kurumu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi kurulumuş iken acaba bu yeni "mega" trend/eğilim'den Türkiye genç nüfusunun avantajını kullanarak nasıl yararlanabilir ?
Mega proje mi Makul proje mi ?
Uzay ile ilgili projelerin en büyük sorunu hep mega projeler olarak tanımlanması ve yatırımcılara çok fazla ön maliyet yüklemesi. Ancak yeni açıklanan yatırım teşvikleri içerisinde "uzay taşıtları ve/veya parçaları imalatı" Büyük Ölçekli Yatırım olarak belirtilmişken Türkiye'de en az 4-5 yatırımcının bir araya gelip uzun vadeli perspektif ile üniversite ve liseler ile bir araya gelerek küçük çapta projeler - mesela bir ay aracı tasarımı - başlatabilirler. Google Lunar X Prize'a başvuru süresi bitti, zaten Türkiye'den katılımcı da yok ama Türkiye kendi yarışmasını başlatsa - kurulacak Türk Uzay Kurumu'nun da himayesinde - acaba 20 yıl sonra Türkiye'nin aydaki pozisyonu nasıl olabilir ?
